ΙΑΜΑΤΑ  ΚΑΙ  ΟΡΑΜΑΤΑ

Τον Μάιο του 2020 εγκαταλείψαμε την Αθήνα και πήγαμε στο Πωγώνι.

Στην καραντίνα που υποχρεωθήκαμε, λόγω του "πολέμου" του Covid-19, το σπίτι μας εκεί, έγινε το καταφύγιο μας, που μας κρατούσε ασφαλείς.

Η σκέψη μας ήταν πάντα στους δικούς μας και σε όλο τον κόσμο.

Πρώτη ανάγκη ήταν η δημιουργία  ενός μικρού ατελιέ εκστρατείας, που έστησα για να δραπετεύσω από τον εγκλεισμό. Το παλιό κατώι του σπιτιού  ήταν ο χώρος που προσφερόταν ιδανικά για αυτό.

Ο μόνος τρόπος να ξεφύγει το μυαλό από τις άσχημες ειδήσεις που καθημερινά εισέβαλαν από τα ΜΜΕ, ήταν να ταξιδεύω νοερά και να ονειρεύομαι.

Έτσι τα έργα μου γεννήθηκαν κάτω από αυτές τις συνθήκες και είναι εμπνευσμένα από την δοκιμασία που βιώναμε όλοι....

Η πανδημία και η αλλαγή στη ζωή μας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο θέμα της έκθεσης, αφού πάντα τα έργα μου είναι βιωματικά.

Όλο το σκεπτικό στην αρχή ήταν η συνήθεια της χρήσης βοτάνων  από την αρχαιότητα.  Η  παρουσία μου στην ύπαιθρο του χωριού ήταν καταλυτική. Σκεπτόμουν την ανάγκη του ανθρώπου για θεραπεία με αφεψήματα  και  μαγικά φίλτρα για θαυματουργές λύσεις, που είναι καταγραμμένες στην παράδοση μας. Ενώ η επιστήμη πάλευε για τα εμβόλια, σκεφτόμουν ότι κάτι ανάλογο έκαναν  οι άνθρωποι, στα χρόνια που είχαν μόνο τη φύση να τους γιατρεύει.

Η φύση  είναι  το αναγκαιότερο και πολυτιμότερο αγαθό, παλαιότερα την λάτρευαν και προσεύχονταν σε αυτή. Τριγυρισμένη από το δάσος που βρισκόμουν, γεννήθηκε η ανάγκη να στραφώ στα ταπεινά βότανα της  φύσης  να τα ζωγραφίσω, για να την τιμήσω και να την  εξευμενίσω.

Στην πορεία επηρεαζόμενη από την καθημερινότητα και τα γεγονότα της, τα έργα αποκτούσαν έντονη αλληγορία παρέμεναν όμως να αφορούν στη φύση.

Ξεκίνησα να ζωγραφίζω πρώτα τη Δάφνη που την είχα στον κήπο και είχα άμεση πρόσβαση στο μοντέλο. Έπρεπε να διαχειριστώ  ένα φυτό που έχει ζωγραφιστεί ως δέντρο ή ως κορίτσι που μεταμορφώνεται σε δέντρο. Δεν άφησα να με επηρεάσει ο μύθος και η γνωστή εικόνα, αντίθετα άφησα να με συνεπάρουν αυτόματοι συνειρμοί που εμφανίζονταν στη σκέψη μου.  Η πρώτη εικόνα ήταν ένα κορίτσι  με μια αγκαλιά κλαδιά Δάφνης, στεφανωμένο, να έρχεται προς τον θεατή, και τότε σκέφτηκα τις ιέρειες στο Μαντείο των Δελφών που έφεραν δάφνες για τα μυστήρια. Το σχεδίασα σε χαρτί, αλλά δεν ήταν ολοκληρωμένη η εικόνα. Έτσι αισθανόμουν. Παρ όλα αυτά άρχισα να το μεταφέρω στον καμβά με χρώματα. Για το μόνο που είχα αποφασίσει ήταν το χρώμα του φόντου, βαθύ κόκκινο.

Όμως συνέχιζε να φαίνεται ανολοκλήρωτο, κοιτούσα το σχέδιο στο χαρτί και δεν έβρισκα το λόγο να το προχωρήσω, γιατί στο μυαλό μου η ίδια η Δάφνη με κέντριζε με αυτόματους συνειρμούς, όπως,  στεφάνια, ή " πατά στις δάφνες " ή το έπαθλο του νικητή.... Το έργο άρχιζε να δημιουργείται  στο νου, έμενε να το ζωγραφίσω.

Ζωγράφισα ένα νέο κορίτσι με ένα απλό λευκό μακό αθλητικό  μπλουζάκι,  στεφανωμένο με κλαδί δάφνης,  να κρατά λίγα κλαδιά, σαν να γύριζε από τον αγρό που είχε μαζέψει δάφνες και να στέκεται ξυπόλυτο πάνω σε δαφνόφυλλα. Το φόντο  παρέμεινε  κόκκινο, η στάση και η κίνηση όμως ολοκλήρωσαν  το ζητούμενο. Το σχήμα του έργου και η στάση του κοριτσιού  προβάλουν  το βαθύτερο αίσθημα της ικεσίας  με τα γυμνά πόδια σε στάση Βυζαντινής αγιογραφίας.  Ήθελα κατά βάθος να ζωγραφίσω Αγίους,  να εξευμενίσω τη φύση  να σταθώ απέναντι της και να τη λατρέψω όπως θα έπρεπε και της αξίζει. Όλα τα έργα είναι επίκληση στη φύση  και έτσι συνέχισα στα επόμενα.

Στην πορεία  άρχισα να σκέφτομαι φανταστικά βότανα,  όπως το κενοβότανο που γεννήθηκε ως επιθυμία θεραπείας του αβάσταχτου αισθήματος του κενού, που νιώθεις όταν τίποτα δεν υπάρχει να πεις ή να κάνεις. Το κενοβότανο ως αντίδοτο της ουτοπίας της αναδρομής, όταν δεν υπάρχει ο   μηχανισμός της διόρθωσης του τετελεσμένου. Το ταξίδι γινόταν γοητευτικό και αφέθηκα στις προκλήσεις της φαντασίας μου.

Ακολούθησε η τσουκνίδα, μια εικόνα που θα μπορούσε να  έχει αναφορά στο Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού. Κυκλωμένη  αγκάθια, απροστάτευτη γεμάτη αίσθημα συστολής, ντροπής και φόβο εκτεθειμένη στη βάσανο κακοποιημένη, αλλά και ανήμπορη να υπερασπίσει  το όνομα της . Το έργο όμως, κατά βάθος, μιλούσε για το me too, το θέμα που έπαιζε καθημερινά στην τηλεόραση. Εκεί με οδήγησε  σαν κάτι ανεξήγητο να επηρέαζε τη σκέψη μου. Στην ολοκλήρωσή του το αντιλήφτηκα.... Ακολούθησε το αντίδοτο μνήμης αφιερωμένο στην πανδημία και το κακό που θέλουμε να ξεπεράσουμε και να ξεχάσουμε.

Ο δυόσμος είναι αμφίσημη εικόνα με αναφορά σε κοινωνικά θέματα.

Ο Μανδραγόρας πίσω από τον γνωστό μύθο  κρύβει την αμφίδρομη σχέση φύσης και ανθρώπου, προϋπόθεση συνύπαρξης τους.

Το χαμομήλι και ο ασφόδελος ακολούθησαν με ανάλογες αλληγορίες.

Το τσάι στην χλόη,  κάλεσμα να γευτούμε την προσφορά της φύσης.

Η  φύση όμως κρύβει το φάρμακο, αλλά και το φαρμάκι. Το έργο δημιουργήθηκε  με αφορμή το  κώνειο που σκότωσε τον Σωκράτη και φύεται άφθονο στο Πωγώνι.  Η εικόνα αιωρείται ανάμεσα στη στιγμή της απόφασης, ή της εκτέλεσης, ή της σκέψης της αναχώρησης. Είναι η  έσχατη στιγμή, που καραδοκεί με τον φόβο του αναπόφευκτου.

Με το κείμενο μου δεν προσπαθώ να επεξηγήσω τα έργα, αλλά κάνω μικρές νύξεις  των συναισθημάτων που αναπτύχθηκαν κατά την  πραγμάτωσή τους.

Αισθάνομαι ότι δημιουργώ ζωγραφιές, γιατί η κυρά Ζωγραφική  με οδηγεί, και  μαζί  της δανείζομαι  τη ζωή που τρέχει να ξεφύγει....

Πόπη Ζωίδη

Μάρτιος 2023